Η χώρα μας έχει συνάψει Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με 57 κράτη. Οι Συμβάσεις αυτές κατανέμουν την έκταση της φορολογικής εξουσίας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Για ορισμένες κατηγορίες εισοδήματος απονέμεται αποκλειστική φορολογική αρμοδιότητα μόνον στο ένα από τα συμβαλλόμενα κράτη, με αποτέλεσμα να εξαλείφεται εντελώς η διπλή φορολογία. Για άλλες κατηγορίες εισοδήματος απονέμεται συντρέχουσα φορολογική αρμοδιότητα στα δύο συμβαλλόμενα κράτη, η άσκηση της οποίας ρυθμίζεται από το ειδικό άρθρο για τη μέθοδο αποφυγής της διπλής φορολογίας.
Για τη φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος από συντάξεις, παροχές και άλλες παρόμοιες αμοιβές σύμφωνα με τις διμερείς Συμβάσεις που έχει συνάψει η Ελλάδα, το Υπουργείο μας έχει εκδώσει αναλυτική Πολυγραφημένη Εγκύκλιο (ΠΟΛ.1128/27.10.2006), με την οποία διευκρινίζονται σχετικά ζητήματα.
Συγκεκριμένα, στον συνημμένο πίνακα της Εγκυκλίου αναλύονται τα άρθρα που αναφέρονται στη φορολογική αντιμετώπιση των συντάξεων, παροχών και άλλων παρόμοιων αμοιβών, οι οποίες προέρχονται από πηγές ενός Συμβαλλόμενου Κράτους και καταβάλλονται σε κατοίκους Ελλάδας, αλλά και αυτών που προέρχονται από πηγές Ελλάδας και καταβάλλονται σε κατοίκους του άλλου Συμβαλλομένου Κράτους.
Επίσης παρατίθεται αναλυτικός πίνακας που αφορά στις ΣΑΔΦΕ οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην προαναφερθείσα Πολυγραφημένη Εγκύκλιο, καθώς συνάφθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή μεταγενέστερα, και συγκεκριμένα στη φορολογική αντιμετώπιση των συντάξεων, παροχών και άλλων παρόμοιων αμοιβών, οι οποίες προέρχονται από πηγές Ελλάδας και καταβάλλονται σε κατοίκους του άλλου Συμβαλλομένου Κράτους.
Διευκρινίζεται ότι η Ελλάδα κατά τη διαδικασία σύναψης των ΣΑΔΦΕ ακολουθεί το Πρότυπο Σύμβασης του Ο.Ο.Σ.Α. (Model Tax Convention on Income and on Capital) και τα ερμηνευτικά του σχόλια, σύμφωνα με τα οποία η φορολόγηση των συντάξεων και άλλων παρόμοιων πληρωμών προβλέπεται στις διατάξεις των άρθρων 18 και 19.
Στους τύπους πληρωμής περιλαμβάνονται οι συντάξεις που καταβάλλονται απευθείας στους πρώην εργαζόμενους αλλά και πληρωμές προς άλλους δικαιούχους (π.χ. επιζών σύζυγος, σύντροφος ή τέκνο των εργαζομένων).
Ωστόσο, όταν οι ως άνω συντάξεις καταβάλλονται για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν προς ένα κράτος ή μία πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 19 (Κυβερνητικές υπηρεσίες), εξαιρουμένων των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 19 που αναφέρονται σε υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε σχέση με επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται από ένα κράτος ή μία πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου το κράτος παρέχει υπηρεσίες οι οποίες δεν εντάσσονται στον πυρήνα των κρατικών λειτουργιών αλλά αποσκοπούν στην επίτευξη κέρδους.
Οι καταβολές κοινωνικής ασφάλισης που δεν εμπίπτουν στα άρθρα 18 ή 19 εμπίπτουν στο άρθρο 21 του Προτύπου (Άλλα Εισοδήματα). Επομένως σε αυτή τη διάταξη εμπίπτουν οι καταβολές προς αυτοαπασχολούμενους καθώς και οι συντάξεις που βασίζονται αποκλειστικά σε πόρους, στην ηλικία ή τυχόν αναπηρία οι οποίες θα καταβάλλονταν ούτως ή άλλως ανεξαρτήτως της προηγούμενης εξαρτημένης εργασίας ή των παραμέτρων αυτής. Σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 1 του Προτύπου: Εισοδήματα κατοίκου ενός από τα Συμβαλλόμενα Κράτη, οπουδήποτε και αν προκύπτουν, τα οποία δεν καλύπτονται στα προηγούμενα άρθρα της παρούσας σύμβασης, φορολογούνται μόνο στο Κράτος αυτό.
Σημειώνεται ωστόσο ότι για τις Συμβάσεις οι οποίες είχαν συναφθεί είτε προγενέστερα του Προτύπου είτε κατά τα πρώτα έτη υιοθέτησης του, η διάταξη για τη φορολογική μεταχείριση των συντάξεων περιλαμβάνει συντάξεις και παροχές που καταβάλλονται για εξαρτημένη εργασία αλλά και για ανεξάρτητες προσωπικές υπηρεσίες (βλ. ΣΑΔΦ με Ην. Βασίλειο, ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία κλπ.)
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Όταν προβλέπεται αποκλειστικό δικαίωμα φορολόγησης του εισοδήματος από συντάξεις, παροχές ή παρόμοιες αμοιβές στο Κράτος Κατοικίας (δηλ. στο άλλο συμβαλλόμενο Κράτος) σύμφωνα με τις διατάξεις της οικείας ΣΑΔΦΕ, τότε η διαδικασία που θα ακολουθείται είναι η εξής:
Ο δικαιούχος του εισοδήματος (δηλ. φορολογικός κάτοικος εξωτερικού) από συντάξεις, παροχές και άλλες παρόμοιες αμοιβές, οφείλει να υποβάλλει στον φορέα που καταβάλλει τη σύνταξη (δηλ. στον Ελληνικό φορέα) την «Αίτηση για την Εφαρμογή της Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας» μεταξύ Ελλάδος και του αντίστοιχου Συμβαλλομένου Κράτους.
Για τη φορολογική μεταχείριση των συντάξεων που προέρχονται από πηγές Ελλάδας και καταβάλλονται σε κατοίκους των χωρών: Αλβανία, Αρμενία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Δανία, Ην. Βασίλειο, Ην. Πολιτείες, Ινδία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Κίνα, Κορέα, Κουβέιτ, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μεξικό, Μολδαβία, Ν. Αφρική, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Ουζμπεκιστάν, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τουρκία, Τσεχία και Φινλανδία παραπέμπουμε στην Πολυγραφημένη Εγκύκλιο 1128/2006. Για τις υπόλοιπες χώρες με τις οποίες έχει συνάψει η χώρα μας Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας του Εισοδήματος (ΣΑΔΦΕ) παρατίθενται τα κάτωθι:
(N. 4243/2014 – ΦΕΚ 57/Α’/2014)
Άρθρο 18 παρ. 1: Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο Αγίου Μαρίνου ως ανταμοιβή για προηγούμενη απασχόληση, φορολογούνται αποκλειστικά στον Άγιο Μαρίνο. παρ. 2: Ανεξάρτητα από τις διατάξεις της παρ. 1 αυτού του άρθρου, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές που καταβάλλονται από το Κράτος της Ελλάδας σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του για την κοινωνική ασφάλιση, φορολογούνται αποκλειστικά στην Ελλάδα.
Άρθρο 19 παρ. 2α: Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος της Ελλάδας ή από πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού ή από ταμεία που συστάθηκαν από αυτά, σε ένα φυσικό πρόσωπο έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή προς την πολιτική υποδιαίρεση ή προς την τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στην Ελλάδα. παρ. 2β: Ωστόσο, η σύνταξη αυτή φορολογείται μόνο στον Άγιο Μαρίνο, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος Αγίου Μαρίνου. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις που καταβάλλονται έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν σε σχέση με επιχειρηματική δραστηριότητα που διεξάγεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
(N. 3826/2010 – ΦΕΚ 29/Α’/2010)/(Ν. 3823/2010 – ΦΕΚ 22/Α’/2010)
Άρθρο 18 Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο των ανωτέρων χωρών έναντι προηγούμενης απασχόλησης, φορολογούνται στο κράτος κατοικίας και στην Ελλάδα.
Άρθρο 19 παρ. 2α: Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος της Ελλάδας ή από διοικητική-γεωγραφική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού ή από επενδυτικά ταμεία που συστάθηκαν σε αυτό, σε ένα φυσικό πρόσωπο έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή προς πολιτική υποδιαίρεση ή προς τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στην Ελλάδα. παρ. 2β: Ωστόσο, η σύνταξη αυτή φορολογείται μόνο στο κράτος κατοικίας, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος αυτού. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις που καταβάλλονται για υπηρεσίες που συνδέονται με επιχειρηματική δραστηριότητα που διεξάγεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
(N. 3484/2006 – ΦΕΚ 170/Α’/2006)
Άρθρο 18 παρ. 1. Συντάξεις και παροχές, που προέρχονται από το Κράτος της Ελλάδας και καταβάλλονται σε κάτοικο Αιγύπτου, φορολογούνται και στα δύο κράτη.
Άρθρο 19 παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις που καταβάλλονται για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε σχέση με επιχειρηματική δραστηριότητα που διεξάγεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
(N. 3724/2008 – ΦΕΚ 253/Α’/2008)/ (N. 3795/2009 – ΦΕΚ 157/Α’/2009)/ (N. 3682/2008 – ΦΕΚ 145/Α’/2008)/ (N. 4234/2014 – ΦΕΚ 28/Α/2014)/
(N. 3684/2008 – ΦΕΚ 147/Α’/2008)/ (Ν. 3681/2008 – ΦΕΚ 144/Α’/2008)/ (Ν. 3047/2002 – ΦΕΚ 200/Α’/2002 και Ν. 3679/2008 – ΦΕΚ 142/Α’/2008)/
(Ν. 3821/2010 – ΦΕΚ 20/Α’/2010)/ (Ν. 3825/2010 – ΦΕΚ 28/Α’/2010)
Άρθρο 18 Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο των ανωτέρω χωρών έναντι προηγούμενης εξαρτημένης απασχόλησης, φορολογούνται μόνο σε αυτό το Κράτος.
Άρθρο 19 παρ. 2α: Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος της Ελλάδας ή από πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού ή από ταμεία που συστάθηκαν από αυτά, σε ένα φυσικό πρόσωπο έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στην Ελλάδα. παρ. 2β: Ωστόσο, η σύνταξη αυτή φορολογείται μόνο στις ανωτέρω χώρες, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος τους. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις που καταβάλλονται έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν σε σχέση με επιχειρηματική δραστηριότητα που διεξάγεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
(Ν. 1502/1984-ΦΕΚ 192/Α’/1984, Ν. 4034/2011-ΦΕΚ 269/Α’/2011 και Ν. 4105/2013- ΦΕΚ 5/Α’/2013)
Άρθρο 18 (Ν.1502/1984) Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιας φύσης αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο Ελβετίας για προηγούμενη απασχόληση φορολογούνται μόνο στην Ελβετία.
Άρθρο 19 (Ν.1502/1984) παρ. 2(α): Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού ή από ταμεία που συστάθηκαν από αυτό, σε ένα φυσικό πρόσωπο για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν στο Κράτος αυτό ή υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στην Ελλάδα. παρ. 2(β): Εντούτοις, μία τέτοια σύνταξη φορολογείται μόνο στην Ελβετία, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος Ελβετίας. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε σχέση με επαγγελματική δραστηριότητα που διεξάγεται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού. παρ. 3 του συνημμένου στη Σύμβαση Πρωτοκόλλου (όπως αυτό προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου VII του Ν.4034/2011)
Εννοείται, ότι ο όρος «συντάξεις» όπως αυτός χρησιμοποιείται στα άρθρα 18 και 19 αντίστοιχα, δεν καλύπτει μόνο περιοδικές πληρωμές, αλλά περιλαμβάνει και εφάπαξ παροχές.
(N. 3824/2010 – ΦΕΚ 27/Α’/2010 και ΠΟΛ. 1072/2015)
Άρθρο 18 παρ. 1. Συντάξεις και πρόσοδοι που προκύπτουν στην Ελλάδα και καταβάλλονται σε κάτοικο Καναδά φορολογούνται και στα δύο κράτη. παρ. 2. Συντάξεις που προκύπτουν στην Ελλάδα και καταβάλλονται σε κάτοικο Καναδά, μπορούν να φορολογούνται και στην Ελλάδα και σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, αλλά από το συνολικό ποσό των συντάξεων αυτών που καταβάλλονται κάθε ημερολογιακό έτος, η Ελλάδα θα εξαιρεί από το φόρο 15.000 δολάρια Καναδά ή το ισότιμο ποσό σε ευρώ. Όμως στην περίπτωση των περιοδικών συνταξιοδοτικών πληρωμών, ο φόρος που θα επιβάλλεται κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα υπερβαίνει το κατώτερο: α) του 15% επί του ακαθάριστου ποσού του συνόλου των πληρωμών αυτών, για το οικείο έτος, για τα ποσά που υπερβαίνουν τα 15.000 δολάρια Καναδά ή το ισότιμο ποσό σε ευρώ και β) του συντελεστή που προσδιορίζεται με αναφορά στο ποσό του φόρου, το οποίο θα έπρεπε διαφορετικά να πληρώσει ο δικαιούχος της πληρωμής για το έτος επί του συνολικού ποσού των πληρωμών αυτών, εάν το φυσικό πρόσωπο ήταν κάτοικος της Ελλάδας. παρ. 4. Ανεξάρτητα από οτιδήποτε στην εν λόγω Σύμβαση: α) πολεμικές συντάξεις και επιδόματα (συμπεριλαμβανομένων αυτών που καταβάλλονται σε βετεράνους πολέμου ή καταβάλλονται λόγω ζημιών ή τραυματισμών που προκλήθηκαν συνεπεία του πολέμου) που προκύπτουν στην Ελλάδα και καταβάλλονται σε κάτοικο Καναδά θα εξαιρούνται από το φόρο στον Καναδά στην έκταση που θα εξαιρούνταν από το φόρο εάν εισπραττόταν από κάτοικο της Ελλάδας.
(Ν. 3820/2010 – ΦΕΚ 19/Α’/2010)
Άρθρο 18 παρ. 1: Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο Μαρόκου έναντι προηγούμενης εξαρτημένης εργασίας φορολογούνται μόνο στο Μαρόκο. παρ. 2: Ανεξάρτητα από τις διατάξεις της παρ. 1, συντάξεις και άλλες πληρωμές που καταβάλλονται σύμφωνα με τη νομοθεσία κοινωνικής ασφάλισης της Ελλάδας, φορολογούνται και στα δύο κράτη.
Άρθρο 19 παρ. 2α: Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος της Ελλάδας ή από ταμεία που συστάθηκαν από αυτό ή από πολιτική υποδιαίρεση ή από τοπική αρχή αυτού σε ένα φυσικό πρόσωπο έναντι υπηρεσιών που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή μία πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στην Ελλάδα. παρ. 2β: Ωστόσο η σύνταξη αυτή φορολογείται μόνο στο Μαρόκο, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος Μαρόκου. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε σχέση με επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
(Ν. 3742/2009 – ΦΕΚ 23/Α’/2009)
Άρθρο 18 Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 19, συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές, που καταβάλλονται σε κάτοικο Τυνησίας για προηγούμενη απασχόληση φορολογούνται μόνο στην Τυνησία.
Άρθρο 19 παρ. 2α: Συντάξεις που καταβάλλονται από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, είτε απευθείας είτε κατόπιν εισφορών σε Ταμεία που έχουν συστήσει, σε ένα φυσικό πρόσωπο για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, φορολογούνται μόνο στην Ελλάδα για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα 2 έτη. Με τη λήξη αυτής της περιόδου, οι συντάξεις αυτές φορολογούνται μόνο στην Τυνησία. παρ. 3: Οι διατάξεις του άρθρου 18 εφαρμόζονται σε συντάξεις που καταβάλλονται για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν μέσα στα πλαίσια εμπορικής ή βιομηχανικής δραστηριότητας που ασκήθηκε από το Κράτος της Ελλάδας ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού.
HP/15.058/Πηγή: taxheaven.gr και με την ευγενική υπενθύμιση επικαιρότητας του θέματος από την Συνεργάτιδα της HellenicPROM, Συμβολαιογράφο κα Ιωάννα ΠΑΝΤΕΚΑ.